توییتر در فصل گذشتهی سال جاری میلادی، با افزایش کاربران اولینبار در طول یک سال توانست رکوردی نسبتا امیدوارکننده ثبت کند. افزایش کاربران این شبکهی اجتماعی بهمعنای ۳۳۰ میلیون کاربر فعال ماهانه شد که در فصل قبل ۳۲۱ میلیون بود. آمارهای مذکور را خود توییتر و طی گزارشی از وضعیت درآمد و کاربران منتشر شد. البته، رشد اخیر هنوز با دوران اوج توییتر، یعنی ۳۳۶ میلیون کاربر ماهانه در فصل مشابه سال گذشته فاصلهی درخورتوجهی دارد.
مشکلات توییتر در بحث کاربران فعال ماهانه باعث شد آنها از فصل گذشته تصمیم بگیرند آمارهای مرتبط را منتشر نکنند. درنتیجه، گزارش اخیر، آخرین آمارها از تعداد کاربران فعال توییتر محسوب میشود و دیگر چنین گزارشهای رسمی شرکت را شاهد نخواهیم بود.
توییتر ترجیح میدهد کارشناسان و کاربران به عامل جدید بهنام کاربران روزانه دقت کنند. بهنظر میرسد این عامل با ثبات بیشتری رشد میکند. اکنون آمار کاربران فعال شبکهی اجتماعی ۱۳۴ میلیون گزارش میشود که درمقایسهبا ۱۲۰ میلیون کاربر در فصل مشابه سال گذشته و ۱۲۶ میلیون در فصل گذشته افزایش مناسبی بوده است. مدیران شرکت در بخشهای مختلف از گزارش بیان کردهاند هدف اصلی آنها افزایش همین عامل خواهد بود. بهبیانِ دیگر، تمرکز آنها دیگر روی کاربران فعال ماهانه نیست. از دیدگاه مدیران، آمار کاربران روزانه دید دقیقتری به تعداد مخاطبان برای نمایش تبلیغات بهدست میدهد.
شاید آمارهای منتشرشده دربارهی کاربران فعال روزانه مناسب بهنظر برسند؛ اما بههرحال برای شبکهای اجتماعی همچون توییتر هنوز ناچیز هستند. فیسبوک در پایان سال جاری گذشته، آمار کاربران روزانهی ۱.۵ میلیارد نفر را ثبت کرد و فقط ۲۸ میلیون نفر را در فصل چهارم به کاربرانش افزود. در پایان سال ۲۰۱۸، اسنپچت آمار ۱۸۶ میلیون کاربر روزانه و اینستاگرام نیز ۵۰۰ میلیون کاربر مخاطب را فقط در بخش استوریها گزارش دادند.
توییتر قبلا اعلام کرده بود فقط آمار کاربران با ظرفیت درآمدزایی را اعلام میکند؛ بههمیندلیل، آمارهایش درمقایسهبا دیگر شبکههای اجتماعی کمتر میشود. درواقع، آنها تعداد کاربرانی را منتشر نمیکنند که تبلیغات مشاهده نمیکنند. مشخص نیست شبکههای اجتماعی دیگر با شمردن کاربرانی که تبلیغ مشاهده نمیکنند، چه مقدار به آمارهای خود افزودهاند. منتهی اکثر شبکههای اجتماعی بهجز توییتر که کاربران زیادی با استفاده از اپلیکیشنهای واسط به آن مراجعه میکنند، کنترل پلتفرم استفادهشدهی کاربران را در دست دارند. بههمیندلیل، آنها بهاحتمال زیادی از همهی کاربران روزانهی خود درآمدزایی میکنند.
احتمالا چند عامل به افزایش کابران ماهانهی توییتر در فصل گذشته کمک کردهاند. توییتر اعلام کرد در سال گذشته، بهسختی مشغول پاککردن حسابهای کاربری اسپم بوده است؛ درنتیجه، تعداد زیادی حساب کاربری حذف شد که قبلا بهعنوان کاربران فعال شناخته میشوند. بههرحال، اکنون آن فرایند را تقریبا تمامشده میدانیم. بهعلاوه، افزایش کاربران ماهانه در فصل اول سال، روندی ثابت برای توییتر محسوب میشود. درنتیجه، مشکل اصلی حفظ کاربران جذبشدهی جدید در ماههای آتی خواهد بود. متأسفانه در ماه آتی، از آمارهای توییتر خبری نخواهد بود و متوجه حفظ یا ازدستدادن کاربران جدید نخواهیم شد.
توییتر علاوهبر نشاندادن آمارهای ماهیانه و روزانهی کاربران، از گزارش اخیر برای نشاندادن تلاشها در مقابله با محتوای توهینآمیز هم استفاده کرد. شرکت ادعا کرد اکنون ۲.۵ برابر گذشته توییتهای حاوی اطلاعات شخصی را پاک میکند. همچنین، ۳۸ درصد از توییتهای کشف میشوند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین پاک کردهاند. توییتر در گزارش خود دراینباره مینویسد:
سلامت مکالمههای عمومی در توییتر همیشه بهعنوان اولویت اول ما باقی خواهد ماند. درنتیجه، افراد از اینکه بخشی از مکالمه و بحث باشند، احساس امنیت خواهند کرد. بهعلاوه، آنها میتوانند اطلاعاتی مطمئن در پلتفرم ما پیدا کنند.
توهین و آزار و اذیت همیشه یکی از مشکلات اصلی توییتر بوده که افراد را از پلتفرم دور نگه میداشته است؛ بههمیندلیل، تلاشهای شرکت برای رفع مشکل میتواند در طولانیمدت بهنفع آنها تمام شود. درنهایت، باید بدانیم اعداد منتشرشده نسبی هستند و نمیتوان باتوجهبه آنها آماری دقیق از عملکرد توییتر در مقابله با آزار و اذیت بهدست آورد.
جریمهی سنگین احتمالی انتظار فیسبوک را میکشد، اما این شرکت باز هم آمارهای مناسبی برای فصل اول سال ۲۰۱۹ ثبت کرد. غول شبکههای اجتماعی در دورهی زمانی مذکور آمار ۲.۳۸ میلیارد کاربر ماهانه را ثبت کرد که ۲.۵ درصد بیشتر از آمار ۲.۳۲ میلیاردی فصل چهارم ۲۰۱۸ بود. آنها در آن فصل هم رشد ۲.۲ درصدی را تجربه کرده بودند. آمار کاربران فعال روزانهی فیسبوک نیز ۱.۵۶ میلیارد نفر بیان شد که از ۱.۵۲ میلیارد در فصل گذشته، رشد ۲.۶۳ درصدی داشت. این آمار هم در فصل چهارم ۲۰۱۸، رشد ۲ درصدی را تجربه کرده بود. درنتیجه میتوان ادعا کرد غول شبکههای اجتماعی در ۲ فصل گذشته افزایش رشد را نیز تجربه کرده است.
تخمینها از درآمد فیسبوک در فصل اول سال ۲۰۱۹، ۱۴.۹۸ میلیارد دلار بود. آنها در گزارش درآمدی خود، آمار ۱۵.۰۸ میلیارد دلار را برای این فصل بیان کردند که نسبت به دورهی مشابه در سال گذشته، رشد ۲۶ درصدی داشت. از لحاظ درآمد بهازای هر سهم، ۱.۶۳ دلار برای فیسبوک تخمین زده میشد، اما آنها ۰.۸۵ دلار را برای هر سهم ثبت کردند. البته یکی از دلایل کاهش درآمد بهازای هر سهم، کنار گذاشتن هزینهی ۳ میلیارد دلاری توسط این شرکت برای پرداخت جریمهی احتمالی سازمان FTC آمریکا است. جریمهای که هنوز پروندهی آن در جریان قرار دارد. بدون درنظرگرفتن جریمهی احتمالی، سود بهازای هر سهم به ۱.۸۹ دلار میرسد. بههرحال کنار گذاشتن هزینهی ۳ میلیارد دلاری باعث شد تا سود شرکت در فصل اول ۲۰۱۹، مبلغ ۲.۴۲۹ میلیارد شود که کمتر از آمار ۴.۹۸۸ میلیارد دلاری سال گذشته و ۶.۸ میلیارد دلاری فصل چهارم سال ۲۰۱۸ بود.
ارزش سهام فیسبوک طبق آخرین آمار با رشد ۸.۳ درصدی به ۱۹۷.۸۴ دلار رسید که نسبت به پایینترین آمار ماه دسامبر یعنی ۱۲۴.۰۶ دلار، رشد قابل قبولی بود. درواقع بهنظر میرسد فعالان وال استریت هم جریمهی احتمالی را در ارزشگذاری سهام فیسبوک در نظر گرفتهاند. فیسبوک در سال ۲۰۱۱ با کمیسیون تجارت آمریکا وارد توافقی شده بود تا روشهای حریم خصوصی خود را بدون اجازهی کاربران تغییر ندهد. اکنون آنها در حال مذاکره در پروندهای هستند که به زیر پا گذاشتن احتمالی آن توافق ربط دارد.
فیسبوک در گزارش مالی خود پیرامون جریمهی FTC نوشت:
در فصل اول سال ۲۰۱۹، ما هزینهی ۳ میلیارد دلاری را بهعنوان تعهد احتمالی به سازمان FTC در نظر گرفتیم که مرتبط با پروندهی دادههای کاربران در این کمیسیون میشد. هزینهی مذکور در اسناد هزینهای و تعهدات شرکت لحاظ شده است. ما خسارت ۳ تا ۵ میلیارد دلاری برای این پرونده تخمین میزنیم. پرونده هنوز بسته نشده است و پیشبینی دقیقی از لحاظ زمان اجرای حکم یا الزام پرداخت جریمه وجود ندارد.
شاید فیسبوک با جریمهای کمتر روبهرو شود، اما هر جریمهای برای آنها، احتمالا بسیار بیشتر از جریمهی ۲۲.۵ میلیون دلاری خواهد بود که گوگل بهخاطر نقض توافق با FTC پرداخت کرد. البته اگر جریمه تا ۵ میلیارد دلار افزایش پیدا کند، آمارهای درآمدی غول شبکهی اجتماعی در فصلهای پیش رو نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. البته فیسبوک اکنون داراییهایی بهارزش ۴۵.۲ میلیارد دلار دارد و پرداخت جریمه و حتی خریدهای بیشتر برای آنها مسئلهی خاصی نخواهد بود.
در بخش دیگری از گزارش درآمدی به تعداد کارمندان و حاشیهی سود عملیاتی اشاره شده است. فیسبوک اکنون با افزایش ۳۶ درصدی، تعداد کارمندان خود را به ۳۷/۷۷۳ نفر رسانده است. بهعلاوه آنها حاشیهی سود عملیاتی ۲۲ درصدی را برای دورهی گذشته ثبت کردهاند.
نسبت کاربران فعال روزانهی فیسبوک به آمار ماهانه، ۶۶ درصد گزارش میشود که نشاندهندهی عدم کاهش کاربران با وجود تمامی چالشهای پیشآمده است. آنها ۳۹ میلیون کاربر فعال روزانه را به پلتفرم خود اضافه کردهاند که در مقایسه با اسنپچت و افزایش ۴ میلیونی کاربران آن، آماری مناسب محسوب میشود.
فیسبوک در فصل گذشته در منطقهی آمریکای شمالی به آمار ۱۸۶ میلیون کاربر روزانه رسید که افزایشی نسبت به فصل چهارم سال ۲۰۱۸ نداشت. البته آنها در بازار پردرآمد اروپا ۴ میلیون افزایش کاربر داشتند و بازار آسیا-اقیانوسیه و دیگر مناطق جهان هم افزایش کاربر مناسبی برای غول شبکهی اجتماعی به همراه داشتند.
میانگین درآمد به ازای هر کاربر فیسبوک رشد متوسطی داشت. در مقایسهی این آمار، بهجای فصل پایانی سال ۲۰۱۸ (فصل تعطیلات) سهماههی سوم مورد بررسی قرار میگیرد. بههرحال در این آمار هم اروپا با افزایش ۸.۲ درصدی درآمد میانگین بهازای هر کاربر (ARPU) آمار خوبی ثبت کرد.
تعداد کاربران فعال ماهانهی فیسبوک در تمامی پلتفرمها اعم از فیسبوک، مسنجر، اینستاگرام و واتساپ، ۲.۷ میلیارد نفر گزارش شد که برابر با فصل گذشته بود. ۲.۱ میلیارد نفر از این کاربران، روزانه حداقل از یکی از اپلیکیشنهای فیسبوک استفاده میکنند. آمار مذکور در فصل گذشته ۲ میلیارد نفر بود. بخش استوری اینستاگرام، استاتوس واتساپ و استوریهای فیسبوک و مسنجر نیز هرکدام ۵۰۰ میلیون نفر کاربر روزانه دارند. بهعلاوه فیسبوک اکنون با ۳ میلیون تبلیغدهنده همکاری میکند که تبلیغات خود را در سرویسهای متنوع این شرکت نمایش میدهند.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک در ماه مارس خبر از تغییرات اساسی در بخش حریم خصوصی فیسبوک داد. او برای تغییر سیاستهای حریم خصوصی از اصطلاح «اتاق نشیمن» برای فیسبوک استفاده کرد. بخشی از برنامههای او شامل یکپارچه کردن زیرساخت اپلیکیشنها و استفاده از کدگذاری نقطه به نقطه در تمامی آنها است. بهعلاوه بهینهسازی فرایندای تولید و توزیع محتوا نیز برای بهینهسازی کوتاهمدت شبکهی اجتماعی در دستور کار قرار دارد.
برنامههای زاکربرگ برای تغییرات اساسی در فیسبوک منجر به کاهش فشارها برای قانونگذاری و شاید غیرممکن شدن تجزیهی شرکت او شود. بهعلاوه او میتواند دربرابر رقبایی همچون اسنپچت با قدرت بیشتری عمل کند. البته برنامههای او همگی به تلاشهای جدی در حوزهی مهندسی و محصول نیاز خواهند داشت.
مدیرعامل فیسبوک در جریان اعلام گزارش مالی، جزئیات بیشتری از برنامههایش برای بهبود حریم خصوصی، رمزنگاری، محتوای سریع، امنیت، قابلیت همکاری و حفظ امنیت دادهها بیان کرد. او به این نکته اشاره کرد که باتوجهبه افزایش زمان ارتباطات و استفاده از محتوا بهصورت شخصی توسط کاربران، توسعهی مفهوم «اتاق نشیمن» در فیسبوک منجر به بهبود سریعتر کسبوکار شرکتش خواهد شد. او اضافه کرد که شرکتش از سرویسهای پیامرسانی برای تبلیغات استفاده نمیکند و بیشتر روی محتوا متمرکز میشود. درنتیجه افزایش رمزنگاری در پیامرسانیها، خسارت جدی به کسبوکار و درآمدزایی وارد نخواهد کرد.
آمازون فرهنگی مبتنیبر حداکثر بهرهوری کارمندان دارد. آنها روشهای متعددی برای اجرای فرهنگ مدنظر خود دارند و حتی برخی از آنها نیز هدف بررسیهای قانونی از این شرکت بودهاند. گزارش جدید از انبارهای غول تجارت الکترونیک نشان میدهد مدیران فقط به ردگیری بهرهوری کارگران در انبارها اکتفا نمیکنند؛ بلکه سیستمی در شرکت راهاندازی کردهاند که درصورت تشخیص کاهش بهرهوری، اخراج را نیز بهصورت خودکار انجام دهد.
آمازون در یکی از مجموعههای خود در بالتیمور، تنها در یک سال، ۳۰۰ کارگر را اخراج کرد. آنها دلیل اصلی اخراج را کاهش بهرهوری عنوان کردند. گزارش اخراجها اولینبار در وبسایت ورج (The Verge) منتشر شد. مدرک قابلاستناد نویسندهی آن وبسایت نیز سندی بود که وکیل آمازون در پروندهای با هیئت نظارت بر قانون کارگری آمریکا ارائه کرد.
بیزینساینسایدر برای تأیید ادعاهای عنوانشده، با سخنگوی آمازون مصاحبهای ترتیب داد که بهصورت ضمنی، اخراج ۳۰۰ نفر از کارگران بالتیمور را در دورهی زمانی اوت۲۰۱۷ تا سپتامبر۲۰۱۸ تأیید کرد. او هم عامل بهرهوری را دلیل اخراجها دانست. البته، سخنگوی آمازون ادعا میکند تعداد اخراجیهای شرکت در دو سال گذشته در آمریکایشمالی کاهش یافته است.
سیستم ردگیری کارگران در آمازون از تکنیکی بهنام Time off Task استفاده میکند که بهنوعی زمان استراحت یا توقف فعالیت کارگران را بررسی میکند. قبلا در گزارشهایی ادعا شده بود برخی کارگران آمازون بهحدی زیرفشار هستند که حتی از سرویس بهداشتی هم استفاده نمیکنند.
اگر سیستم خودکار تشخیص دهد کارگری توانایی هماهنگی با اهداف بهرهوری را ندارد، میتواند اخطارهای لازم را به او اعلام کند. در مراحل بعدی، سیستم توانایی اجرای فرایندهای قانونی برای اخراج نیروی مودنظر را نیز دارد. آمازون ادعا میکند بازرس انسانی میتواند تصمیمگیریهای سیستم را تغییر دهد؛ اما نکتهی مهم آن است که فرایند اخراج بدون نظارت نیروی انسانی هم انجامدادنی خواهد بود. بهعلاوه، شرکت ادعا میکند برنامههای آموزشی نیز برای افرادی با بهرهوری دورازانتظار ترتیب میدهد.
یک روز پس از انتشار اخبار و ادعاها دربارهی اخراج خودکار کارگران، سخنگوی آمازون با وبسایت منبع این اخبار و ادعاها مصاحبه کرد. او جزئیاتی از نحوهی کار سیستم خودکار و ارائهی هشدار و اخراج خودکار بیان کرد. البته، وی در پایان گفت بازرس انسانی باید درنهایت اخراج کارمند را تأیید کند. در مرحلهی پایانی نیز، خبر اخراج را نیروی انسانی به کارمند اعلام میکند.
آمازون میگوید کارمندان و کارگران اخراجشده میتوانند برای تجدیدنظر در حکمشان درخواست بدهند. آنها میتوانند بههمراه همکاران و مدیر سایت خود به فرایند اعتراض کنند. سخنگوی آمازون دراینباره میگوید:
این ادعا صحیح نیست که کارمندان را سیستم خودکار اخراج میکند. ما هیچ کارمندی را بدون اطمینان از دریافت بهترین پشتیبانیها، از فهرست خود خارج نمیکنیم؛ پشتیبانیهایی که آموزش بیشتر برای افزایش بهرهوری را شامل میشوند.
همهی کارمندان در سرتاسر جهان میدانند درصورت کاهش بهرهوری، با خطر اخراج روبهرو میشوند. البته اکثر آنها را سیستمهای خودکار کنترل نمیکنند؛ سیستمهایی که قابلیت هشداردادن و حتی اخراج نیز بهصورت خودکار دارند. بهعلاوه، انسانها ربات نیستند و روزی بهرهوری بیشتر و روز دیگر بهرهوری کمتری دارند. مزیت اصلی استفاده از نیروی انسانی این نیست که آنها را مانند چرخدنده وارد چرخ تولید کنیم؛ بلکه باید انسانهایی خلاق با قابلیت حلمسئله و یادگیری را بهکار بگیریم.
با وجود توضیحات مذکور، مکانیزم سختگیرانهی آمازون در حوزهی بهرهوری در بسیاری از فرایندهای عملیاتی شرکت دیده میشود. بهعنوان مثال، رانندگانی که کالاهای آمازون را تحویل میدهند، فشارهای زیادی تحمل میکنند. آنها میگویند بهدلیل فشار کاری فراوان، حتی برخی اوقات مجبور میشوند در مناطق شهری با سرعت زیاد رانندگی یا قوانین را نقض کنند. با رشد دائمی کسبوکار آمازون نیز، نیاز به تحویل کالاها بیشتر میشود که با وضعیت موجود قطعا فشار بر رانندگان را افزایش خواهد داد.
سخنگوی آمازون در ادامهی مصاحبهاش با بیزینساینسایدر دربارهی وضعیت کاری کارمندان میگوید:
ازآنجاکه شرکتی همیشه درحالرشد هستیم، هدف کسبوکار ما این است که فرصتهای پیشرفت طولانیمدت برای همکاران خود ایجاد کنیم. ما نیز مانند بسیاری از شرکتهای دیگر، از کارمندان خود در همهی سطوح انتظاراتی داریم. ما از کارمندانی که به انتظاراتمان از بهرهوری نمیرسند، با برنامههای گوناگون ازجمله آموزشهای متنوع پشتیبانی میکنیم تا پیشرفت کنند و به شغلی موفق در آمازون برسند.
محققان مرکز مطالعات اینترنت دانشگاه آکسفورد پیشبینی میکنند که تا ۵۰ سال آینده تعداد حسابهای کاربری متعلق به افراد مرده در فیسبوک بیش از افراد زنده خواهد شد. چنین نتایجی لزوم برنامهریزی و تصمیمگیری پیرامون میراثهای دیجیتال کاربران را افزایش میدهد.
تحلیل انجامشده پیشبینی میکند که براساس آمار کاربران سال ۲۰۱۸، تا سال ۲۱۰۰ حداقل ۱.۴ میلیارد نفر از دنیا خواهند رفت. در این سناریو، تعداد مردهها در سال ۲۰۷۰ بیشتر از تعداد افراد زنده خواهد بود. اگر بزرگترین شبکهی اجتماعی جهان با همین روند به رشد ادامه دهد، تعداد کاربرانی که از دنیا رفتهاند تا پیش از پایان قرن به ۴.۹ میلیارد نفر خواهد رسید.
کارل اومان، دانشجوی دکترا در مرکز تحقیقات اینترنت آکسفورد و یکی از محققان تحلیل اخیر دراینباره میگوید:
آمارهای منتشرشده، نگرانیها را با سوالی جدید روبهرو میکند که پس از مرگ افراد چه کسی مجوز استفاده از دادههای آنها را خواهد داشت؛ مدیریت دادهها چگونه انجام میشود تا به دوستان و آشنایان فرد هم احترام گذاشته شود؛ درنهایت آیا مجوز استفاده از آنها برای مطالعات تاریخی هم صادر خواهد شد؟
سؤالهای بالا تنها در سطوح اجتماعی مطرح میشوند و هنوز برای پاسخ دادن به آنها راه زیادی در پیش داریم. مدیریت میراث دیجیتال ما درنهایت روی هر کسی که از شبکهی اجتماعی استفاده میکند، تأثیر خواهد گذاشت. بالاخره همهی ما روزی خواهیم مرد و دادههای ما در این جهان باقی میمانند. دراینمیان، مجموع دادههای باقیمانده از افراد درگذشته بهتنهایی حجم بالایی خواهد بود. همین دادهها بخشی از میراث جهانی دیجیتال نوع بشر میشود.
دیوید واتسون، یکی دیگر از مولفان تحقیق اخیر است. او که در DPhill تحصیل میکند، بهعنوان محقق در مرکز تحقیقات اینترنت آکسفورد هم حضور دارد. دیوید دربارهی تحقیقات میگوید:
هیچ زمانی در تاریخ این حجم داده از رفتار و فرهنگ انسانی در یک مکان ذخیره نشده است. کنترل چنین آرشیوی میتواند بهمعنای کنترل تاریخ بشریت باشد. بههمین دلیل باید مطمئن باشیم که چنین دادههای ارزشمندی تنها در دستان یک شرکت یا سازمان خصوصی تجاری نباشد. بهعلاوه نسلهای بعدی هم باید بتوانند با مطالعهی میراث دیجیتال ما دربارهی تاریخ خود اطلاعات کسب کنند.
تحلیل انجامشده، دو سناریو را برای آینده مطرح میکند و اعتقاد دارد رخدادی مابین آنها اتفاق خواهد افتاد:
اومان دربارهی نتایج و سناریوها میگوید:
نتایج تحقیق را نباید بهعنوان پیشبینی از آینده تفسیر کرد. درواقع توضیحی از روند توسعهی کنونی و همچنین آیندهای که در انتظار ما است، در این تحقیق ارائه شد.
مهمترین نکته آن است که بحث و برنامهریزی در ارتباط با مسئلهی کاربران آنلاین مرده و تأثیرات کلی آن در آینده باید انجام شود. فیسبوک را میتوان یک مثال از آیندهای خواند که برای هر پلتفرمی با چنین حجم تأثیرگذاری و نفوذ شکل خواهد گرفت.